Μια παράδοση η οποία παραμένει αναλλοίωτη στον χρόνο. Μια τεχνογνωσία που απαιτεί μεράκι και γνώση. Και μια οικογένεια που με επικεφαλής τον Αντώνη Ατσόνιο, πρωταγωνιστή σε ένα από τα τελευταία διαφημιστικά του ΕΟΤ, επιμένει να ασχολείται με την αγγειοπλαστική εδώ και ενάμιση αιώνα. Τα αντικείμενά του δεν είναι μόνο διακοσμητικά, αλλά προορίζονται και για καθημερινή οικιακή χρήση.

Μία τέχνη όπως παλιά
"Τα αγγειοπλαστεία της Σίφνου έκλειναν το ένα μετά το άλλο γιατί ο κόσμος προτιμούσε τα αλουμινένια σκεύη. Ο πατέρας μου αποφάσισε να κρατήσει την οικογενειακή επιχείρηση και εγώ μάθαινα την τέχνη δίπλα του. Με δυσκολίες αντέξαμε μέχρι τη δεκαετία του '60 όπου και ξεκίνησε ο τουρισμός στο νησί. Ετσι συνεχίσαμε" λέει σήμερα ο Αντώνης Ατσόνιος.

Κάθε πήλινο, είτε πρόκειται για χρηστικό είτε διακοσμητικό σκεύος είναι ένα και μοναδικό αφού όλα είναι χειροποίητα. Η τέχνη της αγγειοπλαστικής ελάχιστα έχει αλλάξει από το παρελθόν. Ο παραδοσιακός αγγειοπλάστης Αντώνης Ατσόνιος εξηγεί τις λεπτομέρειες της διαδικασίας, τα στάδια που χρειάζονται για να δημιουργηθεί ένα σκεύος, πώς δηλαδή από χώμα και νερό κατασκευάζεται τελικά ένα κεραμικό. "Η πρώτη ύλη είναι χώμα και νερό. Αφού μαζέψουμε το χώμα το διαλύουμε στο νερό και γίνεται πηλός. Για τα πυρίμαχα σκεύη χρησιμοποιούμε αποκλειστικά σιφνέικα χώματα. Ο πηλός αποκτά μορφή στον τροχό. Παλαιότερα χρησιμοποιούσα ποδοκίνητο τροχό, ενώ τώρα ηλεκτροκίνητο. Εκεί το πλάθω με τα χέρια μου. Στη συνέχεια τα πήλινα τοποθετούνται σε εξωτερικό χώρο για να στεγνώσουν -συνήθως χρειάζονται δυο με τρεις μέρες- και τελικά ψήνονται στο φούρνο στους 1000 βαθμούς Κελσίου. Το επόμενο στάδιο είναι το γυάλωμα και μετά τοποθετούνται για δεύτερη φορά στο φούρνο. Τώρα πια βέβαια δεν ψήνονται τα σκεύη σε καμίνια που λειτουργούν με ξύλα, αλλά σε ηλεκτρικά".

Η Σίφνος φημίζεται για την αγγειοπλαστική της. Το έδαφος του νησιού δεν ήταν εύφορο και οι Σιφνιοί θέλησαν να μπουν στο εμπόριο. Ετσι "ανακάλυψαν" το χώμα στο βουνό. Μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η αγγειοπλαστική στη Σίφνο γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της. Απασχολούσε περισσότερους από 180 τεχνίτες, ενώ λειτουργούσαν 90 εργαστήρια σε ολόκληρο το νησί.

"Η γη της Σίφνου δεν είχε παραγωγή, οπότε οι ντόπιοι έπρεπε να βρουν άλλες λύσεις για να επιβιώσουν. Χρησιμοποίησαν ουσιαστικά τον άργιλο, ο οποίος είναι συνήθως κόκκινος, και ξεκίνησαν να φτιάχνουν μαγειρικά σκεύη γιατί το συγκεκριμένο υλικό άντεχε περισσότερο. Ηταν πολύ δύσκολο να σπάσει. Ολόκληρη η Σίφνος πριν το 1940 ασχολείτο με την αγγειοπλαστική", συνεχίζει ο κ. Ατσόνιος.

Η μοναξιά του δημιουργού
Ο απόγονος των παραδοσιακών "τσικαλάδων" μένει μόνιμα στο νησί ενώ ο εικοσιεπτάχρονος γιος του Γιάννης συνεχίζει την παράδοση. Διατηρούν μαζί το παλιό εργαστήρι στην ακροθαλασσιά, και με πολύ μεράκι και γνώση φτιάχνουν τα προϊόντα τους. "Η Σίφνος το χειμώνα είναι πολύ ήσυχη. Οι μόνιμοι κάτοικοι σύμφωνα με την τελευταία απογραφή είναι περίπου 2.500. Το χειμώνα στο νησί μένουν σχεδόν 1.500 άτομα. Στο Βαθύ οι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους δέκα. Ωστόσο μου αρέσει η μοναξιά. Δεν με πειράζει. Αλλωστε η δουλειά μου είναι μοναχική. Δεν μπορείς να αποδόσεις όταν υπάρχει κόσμος", λέει ο κ. Ατσόνιος.

Πηγή: Έθνος από τη Κλάρα Γενιτσαριώτη